Sodium – Vị mặn nơi biển khơi
Hầu hết mọi người đã từng nghe đến natri nhưng không phải ai cũng biết về những ứng dụng quan trọng của nguyên tố này trong đời sống.
Đáng chú ý nhất phải kể đến là Na được sử dụng trong những bóng đèn đường phố. Đèn hơi natri thể hiện sự ưu việt khi chiếu sáng vào ban đêm vì ánh sáng xuyên qua sương mù hiệu quả. Khi bóng đèn nóng lên, hơi Na trở nên hoạt động, phát ra ánh sáng vàng đặc trưng có bước sóng 589nm. Tuy nhiên, ngày nay, những bóng đèn LED trên đường phố đang ngày càng phổ biến vì tuổi thọ của chúng cao hơn, có lẽ không lâu nữa những chiếc đèn vàng hơi Na ấm áp sẽ chỉ còn là quá khứ.
Trong những năm trở lại đây, nghiên cứu chỉ ra rằng khi ăn quá nhiều muối (NaCl) sẽ dẫn đến tình trạng cao huyết áp, dù đây là một loại gia vị rất quan trọng trong đời sống hàng ngày. Bạn đang có khoảng 100(g) NaCl trong cơ thể bạn ngay lúc này. Khoảng 3(g) bị mất đi mỗi ngày thông qua hoạt động bài tiết của mồ hôi và nước tiểu. Do đó chế độ ăn hằng ngày của chúng ta luôn cần bổ sung natri Trong cơ thể, Na hoạt động kết hợp với K, khi các ion di chuyển vào và ra khỏi sợi trục thần kinh, chúng tạo ra các sóng xung điện truyền trong hệ thần kinh.
Thật may mắn khi chúng ta có rất nhiều muối – nguồn tài nguyên chính của ngành hóa chất. Na chiếm 2,3% trọng lượng của trái đất và là nguyên tố phổ biến thứ 6 trong vỏ trái đất. Hầu hết chúng được khai thác từ đá muối (Halite) hoặc từ nước biển. Nhưng muối ăn ngày càng được sản xuất chủ yếu từ nước biển. Trong mỗi lít nước biển có khoảng 35(g) muối. Tại Dampier trên bờ biển phía tây Bắc nước Úc, có những ao bốc hơi cực lớn, mang lại 5 triệu tấn muối mỗi năm, tuy nhiên cũng chỉ chiếm khoảng vài % sản lượng hàng năm của thế giới (trên 250 triệu tấn). 60% trong số đó được dùng để sản xuất Clo và NaOH là hai nguyên liệu quan trọng trong ngàng công nghiệp hóa chất.
Muối được coi như là một vị cứu tinh trên nhiều quốc gia đang phát triển. Tiêu chảy và mất nước từng cướp đi sinh mạng vô số trẻ sơ sinh và trẻ em mỗi năm. Nhờ những gói oresol do UNICEF cung cấp, hàng triệu người được cứu sống. Mỗi gói chứa khoảng 20(g) glucose, 2(g) muối ăn, 3(g) Sodium Citrat và 1,5(g) kali clorua (KCl) được hòa tan trong 1 lít nước đun sôi.
Một hợp chất quan trọng khác của natri là Na2CO3 được biết đến với tên gọi sôđa. Hợp chất này được khai thác từ các quặng hay sản xuất trong công nghiệp và được ứng dụng trong việc chế tạo thủy tinh, xử lý nước hay thêm vào trong nước ngọt để làm tăng lượng gas.
Kim loại tinh khiết? Nó là kim loại hoạt động mạnh và dễ dàng phản ứng với nhiều chất trong không khí. Natri tinh khiết được điều chế bằng phương pháp điện phân – do Humphry Davy tìm ra vào năm 1807. Ông đã sử dụng NaOH ẩm trong khi ngày nay, nó được điều chế từ việc điện phân nóng chảy NaCl, cùng với Ca và BaCl2
Kim loại Na lỏng được sử dụng làm bộ phận tản nhiệt trong một vài lò phản ứng hạt nhân. Kim loại này cũng là nguyên liệu cần thiết cho việc điều chế nhiều loại hóa chất và những kim loại khác: Be, Th, Ti, Zr khi phản ứng với các muối Halogen nóng chảy của chúng. Những hóa chất khác được tổng hợp từ Na phải kể đến như: NaBH4 được dùng để tẩy trắng bột giấy, NaN3 được dùng trong túi khí xe hơi, NaNH3 là nguyên liệu để chế tạo thuốc nhuộm, hay NaOCH3 được dùng để tạo diesel từ tinh dầu thực vật.
